Zaproponowana przez Platformę Obywatelską trzynasta emerytura może być kosztownym wydatkiem, ale może być także instrumentem zabezpieczającym sytuację osób w wieku poprodukcyjnym, narażonym na wykluczenie czy wymagających szczególnego wsparcia.
Jednak aby zaproponowane „13” świadczenie stało wartościowym instrumentem właściwie zaadresowanym warto zadać autorom kilka pytań:
– komu będzie przysługiwała „13 emerytura”?
Czy będą to wszyscy emeryci, a więc także ci z systemu ubezpieczenia społecznego rolników o systemów zaopatrzeniowych? A może jedynie osoby, które osiągnęły wiek uprawniających do „trzynastki”, lub legitymujące się stanem zdrowia wymagającym opieki długoterminowej? Być może warto rozważyć trzynastkę tylko do pewnej wysokości świadczenia – wspierając najbiedniejszych emerytów.
– czy trzeba będzie spełnić jakieś dodatkowe kryteria?
Na przykład „trzynastka” tylko dla osób, które odejdą na emeryturę w wyższym wieku emerytalnym albo dla osób, których staż pracy będzie wyższy niż np. 35-40 lat.
– jaka będzie wysokość „13 emerytury”?
Dla emerytów z sytemu powszechnego koszt miesięcznego świadczenia to ok 13 mld zł, jeśli doliczyć także rolników, służby i przedstawicieli palestry koszty rosną do ok 18 mld zł[1]. Wszak nigdzie nie zostało powiedziane, że będzie to 100% świadczenia. Można rozważać różne warianty różnicujące wysokość świadczenia w zależności od stażu pracy, stanu zdrowia, wysokości emerytury itd.
Niezależnie od postawionych powyżej pytań, które służyć mają doprecyzowaniu koncepcji trzynastej emerytury, do rozwiązania pozostanie wiele szczegółowych zagadnień dotyczących m. in. terminu wypłaty, przenoszalności świadczenia, dziedziczenia uprawnień, roli części kapitałowej świadczenia, czy sposobu finansowania świadczenia. Jednak pojawiające się w debacie publicznej głosy dotyczące dodatków dla emerytów czy ustanowienia systemu opieki długoterminowej będą skłaniały do dyskutowaniu o trzynastkach dla emerytów.
[1] Na podstawie danych: ZUS, Zielona księga systemu emerytalnego Warszawa 2016 r.