Zróżnicowanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn łamie zasadę równości oraz jest sprzeczne z unijnymi traktatami. Komisja Europejska poinformowała o wszczęciu postępowania wobec Polski o naruszenie unijnych przepisów w następstwie publikacji w polskim Dzienniku Ustaw ustawy o ustroju sądów powszechnych.
Podpisanie przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę ustawy z dnia 12 lipca 2017 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych wprowadzająca zmiany w sposobie organizacji i funkcjonowania sądownictwa w Polsce było poprzedzone protestami i nawoływaniem opozycji oraz środowiska sędziowskiego do zawetowania ustawy. Działania te zostały dostrzeżone przez Komisję Europejską, która przeanalizowała cztery ustawy dotyczące sądownictwa. (ustawa o Sądzie Najwyższym oraz o Krajowej Radzie Sądownictwa, ustawa o ustroju sądów powszechnych oraz o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury).
Zdaniem Komisji zapisy stanowiące o różnym wieku przejścia na emeryturę kobiet i mężczyzn są sprzeczne z art. 157 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz dyrektywą w sprawie równości płci w dziedzinie zatrudnienia i pracy. Zapisy nowelizacji stanowią, że aby sędzia mógł kontynuować pełnienie obowiązków musi nie później niż na sześć miesięcy i nie wcześniej niż na dwanaście miesięcy przed ukończeniem tego wieku (60 lat kobieta, 65 lat mężczyzna) złożyć oświadczenie Ministrowi Sprawiedliwości o woli dalszego zajmowania stanowiska, a także przedstawić zaświadczenie stwierdzające, że jest zdolny do dalszego, ze względu na stan zdrowia, do dalszego pełnienia obowiązków sędziego. Oznacza to, że poświadczony przez lekarza stan zdrowia będzie decydował o możliwości kontynuowania pracy przez sędziego – co nie jest spotykane w przypadku np. pracowników ubezpieczonych w systemie powszechnym. Także termin wejścia w życie ustawy może budzić wątpliwości, gdyż ze względu na obniżenie wieku emerytalnego od 1 października 2017 r. nie jest możliwe dochowanie 6 miesięcznego terminu na złożenie Ministrowi Sprawiedliwości oświadczenia o woli kontynuowania pełnienia obowiązków sędziego. W praktyce może to oznaczać, że sędziowie , którzy od 1 października uzyskują uprawnienia emerytalnego będą zmuszeni przejść w stan spoczynku.
Zastrzeżenia Komisji dotyczą „dyskryminacji ze względu na płeć z powodu wprowadzenia odmiennego wieku wcześniejszego przejścia na emeryturę dla kobiet (60 lat) i mężczyzn (65 lat) sprawujących urząd sędziowski”. Także uprawnienie ministra sprawiedliwości do przedłużania kadencji sędziów, którzy osiągnęli wiek emerytalny, jak również do odwoływania i powoływania prezesów sądów podważa niezależność polskich sądów i jest sprzeczna z art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej w związku z art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
Na polskim gruncie prawnym zróżnicowany wiek emerytalny kobiet i mężczyzn w 2007 r. został zakwestionowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Jednak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 15 lipca 2010 r. orzekł, że art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS w zakresie, w jakim przewiduje, że ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, wskazując, że sposób obliczania świadczenia nie może być jedynym kryterium do zakwestionowania regulacji uznał, że jest zgodny z art. 32 i art. 33 Konstytucji RP.
Komisja Europejska zaleca, by polskie władze rozwiązały zidentyfikowane problemy w ciągu miesiąca.
