Raport Związku Banków Polskich o sytuacji finansowej seniorów w Polsce – komentarz eksperta

Związek Banków Polskich: Czy statystycznemu polskiemu seniorowi lub seniorce bliżej stereotypowi emeryta, z trudem wiążącego koniec z końcem, czy raczej obrazu znanego z krajów Europy Zachodniej, osoby wciąż aktywnej i na tyle zamożnej by móc realizować w pełni swoje plany i marzenia? To jedno z pytań na jakie staramy się znaleźć odpowiedź w raporcie InfoSenior, w którym m.in. prezentujemy strukturę dochodów i wydatków mieszkających w Polsce osób po 60. roku życia, porównując ich sytuację do ich europejskich sąsiadów. Sprawdzamy również, jak seniorzy podchodzą do różnych produktów finansowych i publikujemy najistotniejsze dla nich rady dotyczące bezpiecznego poruszania się w świecie finansów.

 

 

Dane potwierdzają, że polscy seniorzy umiejętnie zarządzają swoim budżetem i coraz częściej otwierają się na nowości. Statystycznie, dysponują nadwyżką budżetową w wysokości 328 zł miesięcznie, i chociaż niechętnie korzystają z bankowości internetowej czy mobilnej, to w 70 procentach przypadków emeryturę otrzymują na konto bankowe. Obraz portfela polskich seniorów wygląda jeszcze lepiej, gdy sięgniemy do statystyk europejskich dotyczących zagrożenia ubóstwem. Wynika z nich, że w porównaniu do naszych zachodnich sąsiadów, bezpieczeństwo finansowe polskich seniorów jest stosunkowo wysokie – zagrożenie ubóstwem wśród emerytów jest w Niemczech aż o 5 punktów procentowych wyższe niż w Polsce. Należy jednak zwrócić uwagę także na subiektywne odczucia badanych – a według takiej miary polscy seniorzy są gorzej sytuowani niż niemieccy – trudności z „przeżyciem do pierwszego dnia kolejnego miesiąca” ma 14 proc. seniorów w Polsce i tylko 3 proc. w Niemczech. […]

Raport przeczytasz tutaj.

 

Komentarz eksperta

 

dr Marcin Wojewódka, Wiceprezes Instytutu Emerytalnego

W połowie stycznia 2018 roku Związek Banków Polskich opublikował niezwykle ciekawe opracowanie zatytułowane Raport InfoSenior. Dotyczy on sytuacji społeczno-ekonomicznej osób starszych. W treści tego opracowania w bardzo zgrabny i plastyczny sposób przedstawiono sytuację finansową osób starszych w Polsce, w tym na tle seniorów z Unii Europejskiej. Dane te muszą dać wiele do myślenia, szczególnie w obliczu  prognozowanej sytuacji demograficznej w naszym kraju.

W treści raportu autorzy przedstawiają zarówno kwestię strony przychodowej, wskazując na źródła pochodzenia środków w portfelach polskich seniorów, jak też na stronę rozchodową, to jest opisując kategorie wydatków, osób będących w okresie jesieni życia. Raport zawiera wiele niezwykle cennych danych statystycznych w zakresie informacji o dochodzie rozporządzalnym przez seniorów, np. wskazując że, aż 77,1% dochodów seniorów pochodzi z emerytur i rent, a jedynie 12% osób powyżej 60 roku życia pracuje zarobkowo. Niestety obniżenie wieku emerytalnego od 1 października 2017 roku prawdopodobnie przyniesie efekt w postaci dalszego zmniejszenia liczby osób w wieku lat 60 pracujących zawodowo.

Bardzo ważne dla zrozumienia obecnej oraz przyszłej sytuacji seniorów w naszym kraju są również zwarte w raporcie dane dotyczące struktury wydatków seniorów, w tym w szczególności dane wskazujące, że ¼ wydatków stanowią te na żywność, a porównywalną, drugą kategorią są opłaty związane z mieszkaniem oraz energią. Zastanawiającą pozycją jest 5% wydatków zatytułowane „dary dla innych”. Być może pod tą pozycją kryją się datki na związki wyznaniowe czy utrzymanie dzieci i wnuków polskich seniorów? Niestety raport nie odpowiada na pytanie, czy w okresie jesieni życia seniorzy spłacają dalej jakieś zobowiązania kredytowe z okresu aktywności zawodowej.

Niezwykle interesujące, ale też niekiedy szokujące, są zawarte w opracowaniu porównania sytuacji polskich seniorów z ich europejskimi odpowiednikami. I tak jak wynika z danych zawartych w raporcie, o ile polscy seniorzy wydają na cele mieszkaniowe relatywnie mniejsze środki niż seniorzy z innych krajów, to jednak odbiegamy, na niekorzyść, od średniej europejskiej, zarówno w zakresie dalszej oczekiwanej długości życia, jak też w zakresie średniego okresu aktywności zawodowej, który wynosząc 33 lata jest jednym z najkrótszych w Europie. To kolejna twarda dana statystyczna, która nakazuje poważnie zastanowić się nad „dobrodziejstwem” dokonanego w 2017 roku obniżenia wieku emerytalnego w naszym kraju. Dokonana zmiana wieku emerytalnego, skutkować będzie w przyszłości skróceniem średniego okresu aktywności zawodowej. Może to być szczególnie istotne w przypadku kobiet.

Całość opracowania została przygotowana w atrakcyjny i przejrzysty graficznie sposób, co stanowi niewątpliwie jego zaletę. Należy polecić lekturę Raportu, który z pewnością pozwoli na lepsze zrozumienie konsekwencji niektórych podejmowanych w ostatnich kilkunastu miesiącach zmian w systemie emerytalnym, a także da odpowiednią perspektywę na przyszłość. Nie zmienia to faktu, że zdanie sobie sprawy z obecnego stanu rzeczy oraz skutków na przyszłość, niekoniecznie najbardziej roztropnej polityki emerytalnej, może być dla wielu szokujące.