**Uwagi w zakresie PPK do „Raportu o stanie rynku emerytalnego w Polsce na koniec 2024 roku” opublikowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego**

Raport KNF o stanie rynku emerytalnego w Polsce na koniec 2024 roku

Komisja Nadzoru Finansowego opublikowała w dniu 9 lipca 2025 roku „Raport o stanie rynku emerytalnego w Polsce na koniec 2024 roku”. Opracowanie to zawiera niezwykle ciekawe informacje pozwalające na dokonanie ogólnej oceny kondycji tego obszaru. Szczególnie interesujące wydają się dane dotyczące pracowniczych planów kapitałowych (PPK). Dlatego warto poświęcić chwilę na komentarz w tym zakresie.

Podstawowe dane o PPK

W ślad za Raportem warto przypomnieć, że pracownicze plany kapitałowe zostały wprowadzone do naszego porządku prawnego w 2019 roku, stając się domyślnym, prawie obligatoryjnym sposobem długoterminowego oszczędzania, gdzie prawie każdy pracownik musi zostać zapisany do PPK przez swojego pracodawcę, chyba że złoży deklarację rezygnacji z wnoszenia wpłat do PPK. Na koniec 2024 roku otwartych było 4,3 mln rachunków PPK, a wartość zgromadzonych aktywów wyniosła ponad 30,3 mld zł. Same zaś produkty PPK były oferowane przez 17 podmiotów – głównie towarzystwa funduszy inwestycyjnych, ale także przez 2 powszechne towarzystwa emerytalne oraz przez 1 zakład ubezpieczeń na życie.

Rosnąca rola PPK dla rynku kapitałowego w Polsce

Analizując dane na koniec 2024 roku trzeba jednoznacznie wskazać na rosnącą rolę PPK w całym systemie dodatkowego długoterminowego zabezpieczenia. Z przedstawionych danych wynika bowiem jednoznacznie, że spośród innych kapitałowych produktów długoterminowego zarządzania (takich jak PPE, IKE czy IKZE) PPK pozostają rozwiązaniem obejmującym największą liczbę osób (przewyższającą dwukrotnie liczbę osób oszczędzających na IKE, IKZE oraz w ramach PPE). Natomiast w zakresie wartości zgromadzonych aktywów PPK, ze swoimi ponad 30,3 mld zł są największe, a porównywać się z nimi mogą właściwie tylko PPE, w ramach których na koniec 2024 roku zgromadzono 29,3 mld aktywów. Patrząc na dynamikę zmian w tym zakresie należy spodziewać się rosnącej roli PPK w polskim systemie długoterminowego zabezpieczenia.

Niewielka grupa realnie oszczędzających w ramach PPK

Jednakże zestawienie wartości aktywów zgromadzonych w ramach PPK, mimo że w 2024 roku był to 39% wzrost w stosunku do roku poprzedniego, razem z liczbą rejestrów uczestników PPK, nie może napawać optymizmem. Powyższe dane oznaczają, że na koniec 2024 roku średnio na jednym rejestrze PPK znajdowała się kwota około 7000 zł. To nie jest delikatnie mówiąc sukces, nawet biorąc pod uwagę, że to dopiero 5 lat działania systemu PPK. Przypomnijmy, że w tzw. OSR (ocena skutków regulacji) do projektu ustawy o PPK wskazywano, że rozwiązanie to jest adresowane do ponad 11 mln obywateli…

Liczba dopłat rocznych pokazuje prawdziwy obraz niedorozwoju PPK

Jednakże to czego zapomniano wskazać w przedmiotowym raporcie KNF, a co dotyczy wprost 2024 roku, to fakt, że w kwietniu 2025 roku tzw. dopłatę roczną za 2024 rok (w wysokości 240 zł dla uczestnika PPK) PFR wpłacił na niewiele ponad 2,17 mln rejestrów PPK. Powyższe oznacza, że w 2024 roku jedynie taka liczba oszczędzających w ramach PPK wpłaciła na swoje rejestry kwotę 900 lub więcej złotych (bo to jest ustawowy warunek otrzymania dopłaty rocznej do PPK). Innymi słowy oznacza to, że w 2024 roku ponad 2,1 mln rejestrów uczestników PPK były rejestrami martwymi (to jest bez nowych wpłat) albo były to rejestry z symbolicznymi niewielkimi kwotami wpłat. Powyższe potwierdza niestety, że PPK nie rozwinęły się i nie stały się popularne w zakresie w jakim oczekiwali tego twórcy PPK. W istocie bowiem w 2024 roku jedynie 2 mln 170 tysięcy polskich obywateli odłożyło w ramach PPK kwoty, które w jakimś stopniu będą wpływały na wysokość ich świadczeń emerytalnych z dodatkowych źródeł w przyszłości. Naprawdę trudno mówić o sukcesie PPK. A niestety dane z tego raportu to potwierdzają, bowiem liczba aktywnych uczestników PPK w 2024 roku (wskazane powyżej 2,17 mln) do maksymalnej liczby możliwych uczestników (wskazane w OSR 11 mln osób) wskazuje na poziom uczestnictwa w PPK (partycypację) na poziomie około 20%, a nie 53% jak wynika to z raportu KNF, który powtarza propagandę z portalu www.mojeppk.pl, który niestety nadal zaklina rzeczywistość o prawdziwej popularności PPK w naszym kraju. Myślę, że nie tędy droga.

Wątpliwa zasadność instytucji zwrotu w ramach PPK

Należy zgodzić się z zawartą w treści Raportu konstatacją dotyczącą niekorzystnego wpływu istnienia instytucji zwrotu z PPK na rozwój tego produktu. Otóż jak wynika z danych KNF w całym 2024 roku uczestnicy PPK dokonali ponad 735 tysięcy zwrotów, razem na kwotę ponad 1,9 mld złotych. Co więcej KNF potwierdza, że liczna grupa uczestników PPK korzystając z instytucji zwrotu, traktuje ją jako źródło dodatkowych dochodów, z którego może skorzystać w dowolnej chwili, a nie jako formę dodatkowego zabezpieczenia na jesień życia. Co jest wprost zaprzeczeniem celu dla jakiego wprowadzone zostały PPK – to jest systematycznego gromadzenia oszczędności przez uczestnika PPK z przeznaczeniem na wypłatę po przejściu na emeryturę. Raport potwierdza zasadność rozważenia przez polskiego ustawodawcę nowelizacji przepisów w tym zakresie.